Hoang mang thợ mỏ đá - khi an toàn lao động chưa được coi trọng

Mỏ đá-"mả" đó

Trong những năm qua xảy ra nhiều vụ tai nạn lao động trong các mỏ khai thác đá ở Quảng Bình làm nhiều người chết và hàng chục người bị thương. Dân địa phương đã chơi chữ khi gọi mỏ đá bằng từ nói lái “mả đó” (“mả” tiếng địa phương của từ “ngôi mộ”)

Theo thống kê của cơ quan chức năng, từ năm 2014 đến nay, tỉnh Quảng Bình đã xảy ra 7 vụ tai nạn lao động liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản, làm nhiều người chết và bị thương, trong đó tai nạn chủ yếu xảy ra ở mỏ khai thác đá xây dựng.

Trong đó riêng xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng Cosevco 12 (xã Tiến Hóa, huyện Tuyên Hóa) có hai mỏ đá Lèn Na và Lèn Bảng đã xảy ra 5 vụ tai nạn lao động làm 3 người chết và 2 người bị thương. Gần đây nhất, tháng 2/2017, tại mỏ đá Rào Trù (xã Trường Xuân, huyện Quảng Ninh), khi ông Võ Đức Hưởng (45 tuổi) đang trèo lên lèn đá cao khoảng 50m để khoan nhồi thuốc nổ mìn khai thác đá thì dây bảo hộ bị đứt khiến ông rơi tự do xuống chân núi và tử vong.

Những chiếc xe chở đá đã cũ nát, không đăng kiểm của Xí nghiệp SXVL XD Cosevco 12.

Hay thời gian qua, hàng trăm hộ dân thôn Bà Tâm, (xã Thuận Hoá, huyện Tuyên Hoá) phản ánh tới các cấp chính quyền việc công ty Cổ phần Xây dựng Đại Phúc nổ mìn khai thác đá tại Lèn Hung quá lớn. Mìn nổ khai thác đá đã gây hư hỏng tường nhà của nhiều hộ dân sống gần đó. Đất bụi bay mù mịt gây ô nhiễm môi trường sống của người dân và môi trường lao động của công nhân khai trường.

Khai thác theo “quy trình ngược”

Để khai thác được nhanh và khối lượng nhiều, giảm chi phí rút ngắn thời gian nên nhiều mỏ đá đã không tuân thủ việc khai thác theo quy trình trên xuống, mà khai thác từ dưới chân lên. Khai thác khoét sâu dưới chân tạo ra các “hàm ếch”, rồi gài mìn đánh sập. Trong quá trình nổ mìn các khối đá bị đứt gãy, rạn nứt luôn trong tình trạng có thể đổ sập xuống gây tai nạn bất cứ lúc nào.

Cơ quan chức năng trong các đợt kiểm tra cho thấy, việc khai thác đá tại các điểm mỏ chưa tuân thủ theo phương pháp cắt tầng, tạo vỉa, bạt ta-luy và bóc lớp đất phủ bì. Khai thác hàm ếch tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn nhưng vẫn được nhiều chủ mỏ ở Quảng Bình áp dụng, bất chấp nguy hiểm đối với công nhân.

Sở Công thương Quảng Bình kiểm tra quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp Chi nhánh Xí nghiệp SXVLXD COSEVCO 12

Việc mất an toàn vệ sinh lao động tại các điểm mỏ ở Quảng Bình một phần do nhận thức của các doanh nghiệp về đảm bảo ATVSLĐ trong khai thác, chế biến khoáng sản còn hạn chế. Ý thức chấp hành pháp luật về khoáng sản của một số tổ chức, doanh nghiệp chưa nghiêm túc, chưa chú trọng huấn luyện kỹ thuật khai thác, trang bị các phương tiện, thiết bị bảo hộ lao động cho công nhân trong khai thác mỏ lộ thiên. Cán bộ có chuyên môn kỹ thuật về khai thác mỏ, địa chất có trình độ trung cấp trở lên chưa nhiều, số công nhân làm việc trực tiếp tại các mỏ đá được đào tạo chính quy tại các trường công nhân nghề mỏ là rất ít... Từ đó dẫn đến quy trình hoạt động khai thác không đảm bảo.

Tuy nhiên, tình trạng mất ATVSLĐ tại các mỏ đá trách nhiệm trước hết thuộc về các cơ quan quản lý nhà nước trên địa bàn. Trong đó công tác thanh, kiểm tra lỏng lẻo của các cơ quan chức năng; sự phân công trách nhiệm quản lý nhà nước đối với hoạt động thăm dò, khai thác đá giữa các cấp, ngành địa phương còn chưa rõ ràng, thống nhất; thiếu chế tài đủ mạnh để xử lý vi phạm, nhất là những vi phạm về kỹ thuật an toàn trong thiết kế và thi công khai thác đá.

Cơ quan chức năng bên cạnh khâu tuyên truyền, nâng cao nhận thức về an toàn đối với người lao động trực tiếp sản xuất, cần nâng cao trách nhiệm đối với chủ khai thác mỏ đá. Cần mạnh tay xử phạt hoặc đình chỉ sản xuất đối với các điểm mỏ vi phạm về ATVSLĐ và để xảy ra tình trạng dùng thuốc nổ sai mục đích hoặc thất thoát, trôi nổi trên thị trường gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự xã hội, nhất là trong giai đoạn giáp tết Nguyên Đán.