Hàng loạt khó khăn trong xây dựng nông thôn mới ở Cao Bằng
Theo Ban chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Cao Bằng, kết quả xã đạt chuẩn xây dựng nông thôn mới của tỉnh (8,47%) còn thấp hơn so với mặt bằng chung vùng miền búi phía Bắc (28,60%); chất lượng đạt chuẩn và duy trì nâng cao chất lượng các tiêu chí còn nhiều hạn chế, chưa được thực sự bền vững.
Theo đó, một số cấp huyện chủ yếu chú trọng thực hiện đầu tư cơ sở hạ tầng, sự gắn kết giữa xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp chưa chặt chẽ, kết quả thực hiện các tiêu chí nông thôn mới về thu nhập, hộ nghèo, tổ chức sản xuất đạt kết quả chưa cao, chất lượng và năng lực hoạt động của các Hợp tác xã nông nghiệp còn yếu.
Xây dựng nông thôn mới ở Cao Bằng dù đã đạt nhiều kết quả nhưng vẫn còn nhiều khó khăn... |
Môi trường nông thôn đã được quan tâm nhưng các giải pháp về công tác bảo vệ, cải thiện môi trường còn nhiều hạn chế, chưa đạt hiệu quả; chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, nông sản đã có tiến bộ nhưng chuyển biển chưa thực sự rõ nét. Cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, sản xuất hàng hóa trong lĩnh vực nông lâm nghiệp chưa xứng với tiềm năng của tỉnh.
Địa bàn các xã rộng, mật độ dân cư thưa thớt và phân bố rải rác, không tập trung, do đó rất khó khăn trong đầu tư hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi. Suất đầu tư công trình miền núi là lớn nhưng hiệu suất sử dụng ít, hơn nữa địa hình bị chia cắt nhiều bởi núi cao, suối sâu, dễ bị sạt lở, lũ quét nên cơ sở hạ tầng dễ bị hư hỏng, xuống cấp. Nhận thức của một bộ phận nhân dân còn nhiều hạn chế, còn tư tưởng trông chờ ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ từ nhà nước, chưa thực sự nỗ lực vươn lên.
Xây dựng nông thôn mới là một chương trình lớn, nhiều nội dung, bao quát khắp tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội vùng nông thôn, nhưng cấp trực tiếp tổ chức thực hiện là cấp xã, cán bộ phần lớn trình độ năng lực còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao, còn nhiều lúng túng, trong khi sự hỗ trợ của nhà nước còn chưa thực sự kịp thời, một số tiêu chí khó thực hiện.
Cụ thể, đồ án quy hoạch tại một số xã chưa đảm bảo chất lượng, việc quản lý quy hoạch, nhất là công tác cắm mốc giới các công trình cơ sở hạ tầng và phân khu chức năng chưa đảm bảo theo quy định.
Tiêu chí về giao thông do thời tiết, địa hình phức tạp, chia cắt, dân cư sống không tập trung, kinh phí làm đường lớn, sức huy động trong dân khó khăn, một số tuyến đường mới được đầu tư nhưng lại bị hư hỏng do ảnh hưởng bởi lũ quét, sạt lở đã ảnh hưởng đến tuổi thọ của các công trình giao thông. Công tác duy tu, bảo dưỡng các tuyến đường sau đầu tư chưa được quan tâm, còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại vào nguồn ngân sách.
Tiêu chí về trường học, nhiều trường học vùng cao còn thiếu phòng học, phòng chức năng, các hạng mục phụ trợ, trang thiết bị dạy học... việc mở rộng diện tích đất cho các trường, điểm trường vùng cao gặp nhiều khó khăn do địa hình đồi núi dốc, thiếu quỹ đất.
Tiêu chí số 6 về cơ sở vật chất văn hóa, một số địa phương gặp khó khăn trong công tác quy hoạch, vị trí chưa phù hợp, xa dân, thiếu quỹ đất, không có mặt bằng xây nhà văn hóa, sân thể thao; ở một số xã, nhà văn hóa thôn chưa có hoặc đã xuống cấp.
Tiêu chí số 13 tổ chức sản xuất, phát triển sản xuất trên địa bàn tỉnh Cao Bằng vẫn còn nhiều khó khăn bất cập như diện tích canh tác phân tán, nhỏ lẻ gây khó khăn trong tích tụ ruộng đất để hình thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn, số lượng doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn còn hạn chế.
Tiêu chí số 10 về thu nhập và tiêu chí số 11 giảm nghèo, một số bộ phận của người dân còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, nguy cơ tái nghèo cao. Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn còn chiếm trên 38% và tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện theo nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP vẫn còn chiếm trên 40%.
Tiêu chí số 17 về vệ sinh môi trường nông thôn, một mặt do nhận thức, thói quen, phong tục tập quán như nhốt trâu bò, gia súc, gia cầm dưới gầm sàn nhà ở, điều kiện kinh tế còn khó khăn và sự tự giác tham gia bảo vệ môi trường của cộng đồng dân cư còn hạn chế, là một trong những nguyên nhân chính khiến việc triển khai tiêu chí môi trường gặp nhiều khó khăn. Chất thải khu vực nông thôn chủ yếu do các hộ gia đình tự xử lý bằng các phương pháp thủ công như đốt, chôn lấp, đổ ra các khu đất trống, chưa có đơn vị tổ chức thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải khu vực nông thôn.
Mặt khác, do huy động nguồn lực cho thực hiện tiêu chí còn gặp nhiều khó khăn, vốn ngân sách nhà nước còn thấp so với nhu cầu. Tính chất đặc thù của các công trình nước sạch nông thôn miền núi là nhỏ lẻ, phân tán, việc thu phí để duy trì công trình chưa được quan tâm đúng mức, việc quản lý vận hành, duy tu, bảo dưỡng gặp nhiều khó khăn, công trình nhanh xuống cấp.