Cần trang bị cho trẻ em cách tự vệ trước những mối nguy trên không gian mạng

Với sự  bùng nổ của Internet, việc trẻ em sớm được tiếp cận với thế giới mạng dần trở  nên phổ biến. Việc trẻ em ham thích khám phá, trải nghiệm trên môi trường mạng  là điều rất bình thường.

Môi trường mạng internet chứa đựng kho thông tin khổng  lồ với rất nhiều kiến thức, nhiều tiện ích hay, đáp ứng nhu cầu của con người,  mang đến rất nhiều điều bổ ích cho trẻ em, song cũng là “cái bẫy” gây ra hậu quả  khôn lường mà nếu thiếu đi sự giám sát của người lớn thì rất dễ khiến trẻ em bị ảnh hưởng về  tâm lý, sức khỏe, học tập. 

Thực tế, đã có không ít trẻ em ở lứa tuổi 10 đến 18 đã bị dụ dỗ chụp ảnh nhạy cảm, dọa tung lên mạng; hay bị xâm hại tình dục khi đến phỏng vấn từ kết quả tìm việc làm trên mạng... Điều đáng nói là nhiều gia đình chưa biết kỹ năng hoặc xem nhẹ việc bảo vệ trẻ trên môi trường mạng. Do đó, dễ dẫn đến việc các em có nguy cơ bị xâm hại từ môi trường này. 

Kết quả thăm dò ý kiến trẻ em và thanh thiếu niên của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tại Việt Nam cho thấy, 1/5 số trẻ em được hỏi cho biết mình từng là nạn nhân của đe dọa trực tuyến trên internet.

Ảnh minh họa

Theo đại diện Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an): Hằng năm, Bộ Công an tiếp nhận hơn 1.500 vụ việc liên quan đến trẻ em. Trong đó, số lượng vụ việc về tội phạm xâm hại trẻ em trên môi trường mạng ngày càng chiếm tỷ lệ lớn. 

Vì vậy, để tuyên truyền bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng cần sớm triển khai việc nghiên cứu, rà soát các quy định của pháp luật về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; xây dựng mạng lưới bảo vệ trẻ em trên môi trường  mạng.

Cùng với đó là xây dựng công cụ, phương tiện để bảo vệ và hỗ trợ trẻ em, giáo dục tích cực trên môi trường mạng; nâng cao hiểu biết cho trẻ em về kiến thức, kỹ năng sử  dụng mạng bổ ích, an toàn, kỹ năng tự bảo vệ mình trên môi trường mạng... Ðây là  việc làm cần thiết, kịp thời của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, việc bảo vệ  trẻ em sẽ chỉ thật sự phát huy hiệu quả nếu có sự hợp tác, hỗ trợ chặt chẽ giữa  phụ huynh học sinh, nhà trường và xã hội.

Theo các chuyên gia, trẻ em và gia đình cần học hỏi các kiến thức và kỹ năng số thiết yếu. Những quy định về hành vi, chuẩn mực trong cuộc sống thật cũng nên được áp dụng cho môi trường ảo để các em có thể trở thành những công dân số chuẩn, có trách nhiệm.

Ngoài ra thì gia đình, nhà trường, các tổ chức xã hội và cơ quan chức năng trong nỗ lực cung cấp kiến thức, kỹ năng về tiếp cận internet; cách tự vệ trước những mối nguy trên không gian mạng cho trẻ em ngay từ trên ghế nhà trường, ở tất cả các bậc học.

Trẻ em cần phải ý thức được rằng không bao giờ được cung cấp thông tin cá nhân hay chấp nhận lời mời kết bạn với những người mà mình không biết và không tin tưởng trên môi trường internet. Để trẻ làm được điều này, cha mẹ cần đưa ra những lời khuyên đúng đắn. Việc thiết lập được sự tin tưởng, thấu hiểu, tôn trọng quyền riêng tư giữa học sinh và phụ huynh có vai trò rất lớn để định hướng các em khi tham gia truy cập internet cũng như giúp các em vượt qua khủng hoảng khi gặp rủi ro trên không gian mạng. 

Nếu gia đình, nhà trường không bám sát cuộc sống của trẻ, nắm bắt mọi diễn biến một cách nhanh nhạy, không giáo dục cho trẻ những kiến thức và kỹ năng cần thiết, thì những văn bản mang tính hành chính của cơ quan quản lý Nhà nước cũng khó lòng phát huy tác dụng, trẻ em vẫn sẽ khó thoát khỏi cám dỗ của những "viên đạn bọc đường" – các nội dung độc hại trên không gian mạng.

Thật vậy, chúng ta chỉ có thể thực hiện việc bảo vệ trẻ em nếu có sự phối hợp liên ngành, liên quốc gia, liên khu vực. Đồng thời, chúng ta cần phải lấy ý kiến của trẻ em để tìm ra cách giải quyết các vấn đề về trẻ em.

Phải để trẻ em phát biểu ý kiến của mình một cách dân chủ, để trẻ em nói về những điều trẻ em lo lắng, trẻ em cần giúp đỡ.

Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng không phải cấm hay hạn chế các em kết nối mạng internet mà cần có giải pháp hỗ trợ trẻ tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng, nhận biết và ứng phó với những nguy cơ tiềm ẩn có thể gây hại. Với sự vào cuộc tích cực của toàn xã hội sẽ hình thành mạng lưới vững chắc, an toàn giúp bảo vệ trẻ em trên không gian mạng một cách hiệu quả.

Hoàng Thanh