Cách tạo “màng lọc” bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Trẻ em từ khi bắt đầu sử dụng mạng Internet là đã bắt đầu trở thành một công dân số, tiếp cận với cả lợi ích và những rủi ro trên mạng như bất kỳ một công dân nào. Để có sức đề kháng với những rủi ro tiềm ẩn, bản thân trẻ em cần được trang bị những kỹ năng, kiến thức cần thiết để trở thành công dân của thế giới số. 

Theo thống kê của Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) và Liên minh Viễn thông thế giới (ITU), trên thế giới hiện có hơn 2,3 tỷ người dưới 18 tuổi đang truy cập Internet hằng ngày. Bình quân cứ ba người truy cập Internet, có một trẻ em. Còn theo số liệu của UNICEF tại Việt Nam, hàng triệu trẻ em được hưởng lợi từ các dịch vụ công nghệ thông tin, nhưng chính mạng Internet cũng làm gia tăng tỷ lệ trẻ em bị lạm dụng tình dục, bị vướng vào các tệ nạn xã hội, là nạn nhân của bạo hành, lợi dụng.

Thực tế là, nhiều trẻ em từ thành thị đến nông thôn, thậm chí vùng sâu, vùng xa đang bị "hút hồn" bởi những chiếc điện thoại, máy tính nối mạng internet. Đáng nói, không ít trẻ nghiện xem những kênh thông tin có nội dung nhảm nhí, độc hại trên nền tảng mạng xã hội như Tiktok, Youtube… 

Hiện nay, có một số hình thức phổ biến về các nguy cơ xâm hại trên mạng xã hội mà trẻ em, đặc biệt trẻ em từ 11 đến 16 tuổi thường gặp phải. Đó là trẻ tiếp cận với quá nhiều thông tin giả (fake news) trên mạng; bị bắt nạt trên mạng, nguy cơ bị lộ lọt thông tin của trẻ em trên môi trường mạng, bị gạ gẫm về tình dục qua mạng…

Ảnh minh họa

Theo PGS.TS Trần Thành Nam -  Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội thì để tạo ra lớp “màng lọc” bảo vệ trẻ me trên không gian mạng thì trước hết, chúng ta cần xây dựng một môi trường mạng thật lành mạnh cho trẻ em vì đây đang là không gian mà trẻ đang tiếp xúc hằng ngày, từng giờ.

Cùng với đó, cần tiếp tục đẩy mạnh và đa dang hoá các hoạt động bảo đảm đủ không gian vui chơi an toàn và sáng tạo cho trẻ em trong đời sống thực.

Các chuyên gia tâm lý cũng từng khuyến cáo, cha mẹ cần dạy trẻ cách phân biệt những thông tin nào là an toàn và thông tin nào là nguy hiểm từ Internet. Cha mẹ không thể lúc nào cũng ở bên cạnh để giám sát tất cả mọi thứ con mình làm, nhưng chúng ta có thể dạy chúng cách tự bảo vệ mình khỏi những thứ độc hại, nguy hiểm trên mạng.

Một thực tế là hiện nay, không ít những bậc cha mẹ cũng không thoát khỏi được thế giới ảo khi lạm dụng mạng xã hội, internet. Theo ThS. BS. Nguyễn Khắc Dũng (Bệnh viện Tâm thần Mai Hương) thì cha mẹ cần kiểm soát thời lượng sử dụng internet, thiết lập những khu vực không có công nghệ trong nhà, hoặc giờ không sử dụng các thiết bị điện thoại, kể cả bố và mẹ.

Cần phải làm gương cho con trẻ. Sẽ không thể có mối quan hệ tốt đẹp giữa cha mẹ và con cái khi những giao tiếp, tương tác truyền thống như trò chuyện, chia sẻ, cùng nhau tham gia các hoạt động vui chơi bị xem nhẹ.

Đồng thời, mỗi bậc phụ huynh phải tự cập nhật kiến thức, công nghệ, cùng đồng hành với con trên không gian mạng. Trong mọi biện pháp thì việc trao đổi, kết nối giữa cha mẹ và con cái luôn có hiệu quả. Ngoài ra, cần giáo dục con cách tự bảo mật thông tin cá nhân, chống nguy cơ bắt nạt, xâm hại trên không gian mạng. Bởi những nguy cơ mất an toàn của trẻ em hoàn toàn có thể được nhận diện, phòng chống, giải quyết ngay trong những môi trường nhỏ như gia đình.

Tạo màng lọc cho môi trường internet của con được lành mạnh, thì cần lời giải từ hai phía, ngoài sự vào cuộc của cơ quan chức năng, vai trò của cha mẹ trong giáo dục, đồng hành với con cái sẽ xây dựng cho con trẻ một hệ miễn dịch khoẻ mạnh với những tiêu cực từ môi trường mạng. 

Bên cạnh đó, các nhà trường cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn phổ biến kiến thức tới toàn thể cán bộ, giáo viên và học sinh kỹ năng nhận biết, phòng tránh các nguy cơ mất an toàn thông tin khi sử dụng các phần mềm trực tuyến và thiết bị cá nhân như điện thoại thông minh, máy tính, máy tính bảng…

Hoàng Thanh