Chậm triển khai giảm nghèo bền vững cho dân tộc thiểu số

Thông tin vừa được chia sẻ tại Hội nghị đánh giá kết quả giám sát, triển khai thực hiện Nghị quyết 48/2017/QH14 của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số, miền núi diễn ra tại Hà Nội 26/12.

Theo báo cáo giám sát của Hội đồng Dân tộc, tình hình đời sống, kinh tế, an ninh chinh trị, trật tự an toàn xã hội vùng dân tộc thiểu số, miền núi trên cả nước cơ bản ổn định. Các vấn đề an sinh xã hội, thực hiện các chính sách dân tộc tiếp tục được quan tâm, chỉ đạo.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương vùng dân tộc thiểu số, miền núi năm 2017 vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế.

Vấn đề cốt lõi để phát triển sản xuất, giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số triển khai chậm và chưa rõ hiệu quả. Nhiều địa phương gặp các khó khăn phát sinh do ảnh hưởng của thiên tai, bão lụt, biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn, đã tác động lớn đến sản xuất, đời sống, sinh hoạt của người dân trong đó có đồng bào vùng dân tộc thiểu số, miền núi, nhất là địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc (Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La) và một số vùng thuộc đồng bằng sông Cửu Long. Tình hình trên cũng gây nên gia tăng số hộ nghèo ở một số địa phương.

Về nguyên nhân của những hạn chế trên, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, qua giám sát của Quốc hội cho thấy hiện một số đề án, chính sách đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng đến nay chưa được bố trí vốn để triển khai thực hiện, hoặc được bố trí vốn hạn hẹp, chưa đáp ứng theo kế hoạch được duyệt. Kinh phí từ ngân sách địa phương rất hạn chế, thậm chí chưa bố trí để triển khai thực hiện.

Mặc dù Chính phủ đã có nhiều cố gắng trong việc bố trí ngân sách cho các chương trình, chính sách đối với vùng dân tộc thiểu số, miền núi nhưng kết quả còn rất hạn chế. Ngoài các chính sách được cấp cả gói trong dòng ngân sách phân bổ cho địa phương (giáo dục, y tế và một số chính sách xã hội khác) thì ngân sách phân bổ qua các chương trình mục tiêu quốc gia đều chậm.

Các chương trình do Ủy ban Dân tộc của Chính phủ quản lý năm 2017 là hơn 4.500 tỷ đồng, tuy nhiên, tính đến tháng 9/2017, tiến độ cấp mới đạt 74%, giải ngân đạt 46%, nhiều hạng mục tiến độ cấp vốn và giải ngân rất thấp hoặc chưa giải ngân được. Một số chính sách đã được phê duyệt nhưng chưa được bố trí ngân sách.

Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước, sự phối hợp giữa các bộ, ngành trong triển khai, hướng dẫn thực hiện chính sách dân tộc còn hạn chế. Công tác theo dõi địa bàn, nắm bắt tình hình vùng dân tộc thiểu số, miền núi của các bộ, ngành và địa phương chưa sâu sát, chậm tham mưu đề xuất giải quyết những vấn đề phát sinh, nhất là việc đánh giá tiến độ thực hiện nhiệm vụ, chưa chỉ rõ những khó khăn vướng mắc cần giải quyết.

Có ý kiến cho rằng các chương trình, chính sách, dự án đầu tư cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi hiện nay có nhiều nội dung chồng chéo, thiếu tập trung, nhiều đầu mối quản lý, dẫn đến phân tán nguồn lực, khó khăn trong quản lý, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Một số chính sách không phù hợp với đặc điểm từng vùng, từng dân tộc; chưa gắn kết phát triển kinh tế với giải quyết những vấn đề xã hội, nhu cầu cấp bách. Một số chính sách hiệu quả chưa cao cần được xem xét. Đây là những tồn tại bất cập đã được chỉ ra, nhưng chậm được giải quyết.

Kết luận Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng khẳng định Đảng, Nhà nước luôn quan tâm chăm lo cho cuộc sống của đồng bào các dân tộc thiểu số. Vừa qua, việc ban hành và thực hiện nhiều chương trình, chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt được những kết quả tích cực, kết cấu hạ tầng vùng miền núi được cải thiện, đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào không ngừng được nâng lên. 

Thời gian tới, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị Ủy ban Dân tộc phối hợp, chỉ đạo, tham mưu cho Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện và tập trung thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách giảm nghèo, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Tiếp tục thực hiện hiệu quả Chương trình 135 phát triển các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn; Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng các dân tộc rất ít người và chính sách hỗ trợ người có uy tín…; Quan tâm phát triển các lĩnh vực có tiềm năng, mang bản sắc văn hóa đa dạng của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là du lịch, phát triển dược liệu quý hiếm, bảo vệ, phát triển rừng, giữ nguồn sinh thủy.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội đề nghị các bộ, ban, ngành Trung ương, cấp ủy chính quyền địa phương sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, Ủy ban Dân tộc của Chính phủ trong việc tổ chức thực hiện, giám sát việc thực hiện chính sách dân tộc. Riêng Hội đồng nhân dân các tỉnh cần có những quyết định kịp thời, linh hoạt các chính sách được phân cấp quyết định, giám sát thực hiện tại địa phương theo thẩm quyền.