Các Ngoại trưởng ASEAN và Trung Quốc trao đổi thẳng thắn về tình hình Biển Đông

Trong phát biểu chung thay mặt các nước ASEAN, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Theodore Locsin, nước điều phối quan hệ ASEAN-Trung Quốc, khẳng định Trung Quốc là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN và quan hệ ASEAN-Trung Quốc là một trong những quan hệ đối tác thực chất, hiệu quả nhất của ASEAN, đem lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên và đóng góp tích cực cho hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở khu vực.

Chia sẻ quan điểm này, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đánh giá cao những tiến triển tích cực trong quan hệ hợp tác toàn diện giữa ASEAN và Trung Quốc thời gian qua trên tất cả các lĩnh vực. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN và là nhà đầu tư hàng đầu của ASEAN. Hai bên nhất trí tiếp tục hơn nữa các nỗ lực hướng đến mục tiêu kim ngạch thương mại hai chiều đạt 1 nghìn tỉ USD và đầu tư đạt 150 tỉ USD vào 2020; đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực hợp tác tiềm năng, trong đó có phát triển kinh tế số, thương mại điện tử, đổi mới sáng tạo và thích ứng cách mạng công nghiệp 4.0, kết nối và phát triển bền vững.

Các Bộ trưởng hoan nghênh các đề xuất thông qua các Tuyên bố của Lãnh đạo hai bên tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Trung Quốc lần thứ 22 cuối năm 2019 về Phát triển thành phố thông minh, Đẩy mạnh giao lưu truyền thông và Gắn kết kế hoạch tổng thể kết nối ASEAN với Sáng kiến Vành đai và con đường (BRI); nhất trí xác định năm 2020 là năm hợp tác ASEAN-Trung Quốc về kinh tế số.

Hai bên cũng khẳng định lại cam kết sớm hoàn tất Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện (RCEP); ủng hộ hệ thống thương mại đa phương mở, dựa trên luật lệ.

Nhân dịp Hội nghị, các Bộ trưởng đã chính thức khởi động Chương trình Học bổng Lãnh đạo trẻ ASEAN-Trung Quốc và nhất trí tiếp tục tăng cường hơn nữa các hoạt động trao đổi văn hóa, giao lưu nhân dân giữa hai bên.

Hai bên cũng nhất trí thảo luận và xây dựng Kế hoạch hành động ASEAN-Trung Quốc giai đoạn 2021-2025 tiếp nối Kế hoạch hành động giai đoạn 2016-2020.

Về tình hình thế giới và khu vực, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và Trung Quốc đã thẳng thắn trao đổi về những diễn biến gần đây tại khu vực trong đó có tình hình Biển Đông. Trong khi tích cực ghi nhận tiến triển trong đàm phán Bộ quy tắc COC, nhiều nước nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy tin cậy, tăng cường xây dựng lòng tin, đảm bảo hòa bình, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông. Các Bộ trưởng ASEAN nhấn mạnh sự cần thiết đề cao và tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố DOC và hướng đến hoàn tất Bộ quy tắc COC hiệu quả, hiệu lực.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh chia sẻ đánh giá chung của các nước ASEAN về ý nghĩa và tầm quan trọng chiến lược của quan hệ ASEAN-Trung Quốc, khẳng định sẽ tích cực phối hợp cùng các nước ASEAN thúc đẩy quan hệ đối tác và hợp tác giữa hai bên đi vào chiều sâu và thực chất hơn, nhất là trên các lĩnh vực thuộc quan tâm và lợi ích chung như kinh tế-thương mại-đầu tư, thích ứng cách mạng công nghiệp 4.0, kết nối, phát triển bền vững, giao lưu nhân dân v.v.

Về tình hình Biển Đông, Phó Thủ tướng ghi nhận những tiến triển trong đàm phán COC song cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến trên thực địa, trong đó có hoạt động của Tàu khảo sát HD-08 của Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam. Các hành động như vậy, theo Phó Thủ tướng, đe dọa nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia ven biển, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng, không có lợi cho hòa bình và ổn định ở khu vực.

Phó Thủ tướng khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về tầm quan trọng của tăng cường lòng tin, không quân sự hóa, kiềm chế, không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình; tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, sớm hoàn tất Bộ Quy tắc COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế.