Biển Đông trở thành tâm điểm thảo luận của Hội nghị Các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN năm nay diễn ra dưới sự chủ trì của Thái Lan. Theo giới chức Thái Lan, 27 cuộc họp sẽ được tiến hành trong khuôn khổ hội nghị lần này với sự tham dự của 31 quốc gia và đối tác.

Tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc.

Điều đáng nói, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc không ngừng có những hành động bành trướng ở Biển Đông. Hồi tuần trước, Mỹ đã lên tiếng chỉ trích “thái độ bắt nạt” của Trung Quốc.

Ngoài ra, Trung Quốc được cho sẽ tiếp tục gây sức ép buộc ASEAN nhượng bộ đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC).

“Biển Đông sẽ là một vấn đề nghị sự quan trọng. Trung Quốc sẽ tìm cách ngăn làn sóng chỉ trích từ phía Philippines. Trung Quốc cũng sẽ đưa ra thêm lý lẽ biện minh cho những tuyên bố chủ quyền phi lý trên các đảo nhân tạo và rạn san hô cũng như ngăn không để bên ngoài can thiệp vào vấn đề Biển Đông”, AP dẫn lời chuyên gia nghiên cứu các vấn đề quân sự Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), ông Alexander Neill. 

Còn theo hãng tin Yonhap, Bộ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Yong Ho sẽ không tới dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ở Thái Lan. Do đó, khả năng quan chức ngoại giao Triều Tiên gặp gỡ giới chức Mỹ hoàn toàn bị loại bỏ.

Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết thêm, trong bối cảnh chưa thể nối lại đàm phán hạt nhân với Triều Tiên, Ngoại trưởng Pompeo sẽ tìm cách xoa dịu căng thẳng thương mại giữa hai quốc gia đồng minh của Mỹ là Hàn Quốc và Nhật Bản.

Căng thẳng thương mại Nhật – Hàn bùng phát trong tháng này, sau khi Nhật Bản thắt chặt hoạt động xuất khẩu sang Hàn Quốc 3 nguyên liệu chính phục vụ hoạt động sản xuất chất bán dẫn và màn hình điện tử.

Trong khuôn khổ chuyến thăm 6 ngày tới Thái Lan, Micronesia và Australia, Ngoại trưởng Pompeo sẽ có bài phát biểu về mối quan hệ kinh tế của Mỹ ở khu vực. Đây là một phần trong tầm nhìn về một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương “mở cửa và tự do” của chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Còn đối với Trung Quốc, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ở Thái Lan chính là cơ hội để Bắc Kinh trấn an mối quan ngại ngày càng lớn từ các nước Đông Nam Á như Philippines trước việc Trung Quốc được cho đã triển khai Lực lượng Tuần duyên và dân quân biển ra khu vực Biển Đông để tăng cường sự hiện diện cũng như bảo vệ những tuyên bố chủ quyền phi lý.

Trước đó, hôm 26/7, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố nhấn mạnh rẳng, “tình hình ở Biển Đông nói chung vẫn ổn định bên cạnh hoạt động hợp tác gia tăng và những yếu tố tích cực ngày càng nhiều”.

Ông Jose Tavares, Tổng Giám đốc các vấn đề ASEAN tại Bộ Ngoại giao Indonesia xác nhận, hiện vẫn chưa có thời gian cụ thể để Trung Quốc và ASEAN hoàn thành thảo luận về COC, dù hai bên đã thống nhất đi đến một bản dự thảo.

Ngoài vấn đề Biển Đông, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung cũng sẽ trở thành tâm điểm trong các cuộc đối thoại tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ở Thái Lan.

Giáo sư Harsh Pant tại trường King’s College London nhận định, ASEAN rơi vào tình thế ngày càng khó xử để cân bằng mối quan hệ với cả Mỹ và Trung Quốc.

“ASEAN hiện bị đẩy vào tình thế cực kỳ khó khi mà Mỹ - Trung không ngừng cạnh tranh. Quan điểm truyền thống của ASEAN khi xem Trung Quốc là một đối tác kinh tế và xem Mỹ là đối tác an ninh không còn tồn tại được lâu”, ông Pant nhấn mạnh.