Nguy cơ ngộ độc từ măng tươi?

Măng là một thực phẩm ưa thích của người dân Việt Nam ở cả nông thôn cũng như thành thị, đặc biệt trong các bữa cỗ hay các dịp lễ tết.

Trong măng chứa nhiều chất xơ, nó giúp cơ thể tránh chứng táo bón. 100g thịt măng có chứa 5,5g bột đường, 0,8-2g chất đạm, 0,1g chất béo, 15mg calci, 0,6mg sắt và nhiều sinh tố (B1: 0,07mg, B2: 0,1mg, PP: 0,7mg, C:8 mg). 

Măng tre giàu chất chống oxy hóa, giúp loại bỏ các gốc tự do và chất phytosterol tự nhiên, góp phần chống ung thư. Chất chống oxy hóa có thể loại bỏ các gốc tự do gây ung thư, trong khi phytosterol tự nhiên trong măng giúp ức chế sự tăng trưởng và đột biến của các khối u.
 
Măng chứa lượng lớn chất xơ, bởi thế, nó không chỉ làm giảm lượng cholesterol, cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn duy trì hoạt động của đường ruột. Trên thực tế, măng là món ăn lý tưởng nếu bạn đang ăn kiêng để giảm cân. Trong thời đại của lối sống ít vận động, thực phẩm giàu chất xơ mà ít calo như măng là sự lựa chọn lý tưởng.

Tuy nhiên, nếu sử dụng măng không đúng cách sẽ hết sức nguy hiểm, làm ảnh hưởng đến sức khỏe và có thể gây tử vong.

Mỗi kg măng củ có chứa khoảng 230mg cyanide, có thể gây tử vong ngay tức thì cho hai trẻ em hơn một tuổi. Khi luộc sôi khoảng 12 giờ, hàm lượng cyanide vẫn còn khoảng 160mg trong mỗi kg. Nhưng nếu luộc và ngâm nước lâu ngày, khi măng đã ngả màu vàng và mùi chua, thì hàm lượng cyanide chỉ còn chưa đầy 9mg trong mỗi kg.

Những quan niệm sai lầm như uống nước măng tươi để hạ sốt và chữa bệnh, măng không nên nấu kĩ vì sợ mất chất, măng ngâm dấm chưa đủ thời gian đã ăn... sẽ là những nguyên nhân chính gây nên tình trạng ngộ độc măng nguy hiểm.

Măng tươi không biết cách chế biến có thể gây ngộ độc.

Đa số người bị ngộ độc do sử dụng măng tươi không qua quá trình ngâm luộc, hoặc uống nước luộc măng. Trẻ em và người suy dinh dưỡng bị ngộ độc nặng hơn. Cyanid trong măng được hấp thụ nhanh qua đường tiêu hóa vào máu rồi đến các cơ quan.

Ngộ độc măng xảy ra sau ăn từ vài phút đến vài giờ tuỳ theo mức độ ngộ độc. Tùy theo hàm lượng cyanide có trong măng tươi mà người ăn phải có biểu hiện ngộ độc ở mức độ nặng, nhẹ khác nhau. Các triệu chứng thường xuất hiện sau khi ăn măng khoảng từ 5-30 phút. Trường hợp nhẹ, biểu hiện sợ hãi, lo lắng, chóng mặt, đau đầu, rối loạn ý thức, buồn nôn, nôn, kích thích niêm mạc đường hô hấp...

Trường hợp nặng, biểu hiện co giật, cứng hàm, duỗi cứng, giãn đồng tử, suy hô hấp, tím tái, hôn mê. Nặng hơn nữa sẽ ngừng thở, tim đập nhanh và không đều, rối loạn dẫn truyền nhĩ thất, là nguyên nhân chính gây tử vong sau vài phút nếu không được cấp cứu kịp thời.

Khi có các triệu chứng nêu trên cần lập tức đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu và điều trị kịp thời, đồng thời báo ngay cho các cơ quan chức năng.

Một trong những đặc tính quan trọng của cyanide là bị bất hoạt bởi đường glucose nhờ tạo ra hợp chất C7H13O6N ít độc. Bởi vậy phương pháp truyền đường glucose tĩnh mạch vừa có tác dụng chống toan chuyển hóa, vừa có tác dụng loại bỏ độc chất.
 
Không chỉ độc do chứa độc tố, hiện nay măng còn nhiễm độc do các thương lái dùng chất vàng ô để nhuộm măng. Đây là loại hóa chất dùng để nhuộm màu vải và sơn công nghiệp. Chất này không được phép dùng trong thực phẩm vì nó có hại cho sức khỏe con người, có khả năng gây ung thư rất cao, chất vàng ô gây hủy hoại gan, thận, xương. Tổ chức Y tế thế giới xếp vàng ô đúng thứ 5 trong 116 chất gây ung thư hàng đầu trên thế giới hiện nay.
 
Để đảm bảo an toàn trong chế biến măng: cần ngâm, luộc nhiều lần, đổ nước mỗi lần luộc, khi sôi nên mở vung. Đun sôi măng trong vòng 12 giờ hàm lượng cyanide vẫn còn 160mg trong một kg măng. Nếu luộc và ngâm măng đến khi măng có mùi chua, ngả màu vàng thì hàm lượng cyanide chỉ còn khoảng 9mg trong mỗi kg măng. Chỉ sử dụng măng khi biết chắc đó là măng đã đã được ngâm luộc kỹ, măng đảm bảo an toàn không bị ngâm chất vàng ô.
 
Khánh Chi