Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình đề nghị Quốc hội phê chuẩn CPTPP

Theo tờ trình, việc tham gia và sớm phê chuẩn hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) giúp Việt Nam thể hiện cam kết mạnh mẽ với đổi mới và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; khẳng định vai trò và vị thế địa - chính trị quan trọng của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á, cũng như châu Á - Thái Bình Dương.

Hiệp định CPTPP gồm 7 điều và 1 phụ lục, là một hiệp định thương mại tự do (FTA) chất lượng cao, Chủ tịch nước cho biết.

Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng trình bày tờ trình

“Đặc biệt, trong bối cảnh tình hình chính trị, an ninh thế giới và khu vực đang thay đổi nhanh chóng, diễn biến phức tạp, khó lường, tham gia CPTPP vừa giúp ta có điều kiện nâng cao nội lực để ứng phó, vừa giúp củng cố vị thế để thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá đi đôi với củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh”, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh.

Hiệp định CPTPP khi đi vào triển khai sẽ góp phần tăng cường sự đan xen lợi ích, làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa Việt Nam và các nước thành viên CPTPP, nhất là các nước có quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam.

Ngoài thuận lợi, tham gia CPTPP cũng đặt ra những thách thức về kinh tế - xã hội, thu ngân sách, hoàn thiện khung khổ pháp luật, thể chế…

Việc mở cửa các hoạt động kinh tế, đi kèm với quy định về lao động, minh bạch hoá, chống tham nhũng… đòi hỏi chúng ta cần chủ động, nỗ lực đổi mới, tiếp tục hoàn thiện các quy định của pháp luật, thiết lập các cơ chế quản lý để vừa phù hợp với điều ước quốc tế những cũng đảm bảo sự vững chắc ổn định chính trị - xã hội.

“Với những cam kết đã đủ rõ, đủ chi tiết và có thể áp dụng trực tiếp theo quy định của Luật Điều ước quốc tế, Chính phủ kiến nghị áp dụng trực tiếp hiệp định này”, Chủ tịch nước đề nghị.

Để đảm bảo thực hiện hiệp định, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành hữu quan rà soát, hoàn thiện danh mục các luật, pháp lệnh, nghị định cần sửa đổi, bổ sung ban hành mới để phù hợp với các cam kết CPTPP.

Theo đó, Chính phủ kiến nghị sửa đổi, bổ sung 12 văn bản gồm 8 luật, 4 nghị định; kiến nghị ban hành mới 7 văn bản (6 nghị định và 1 quyết định của Thủ tướng); kiến nghị gia nhập 3 điều ước quốc tế.

Quá trình thực hiện hiệp định, Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật, nếu phát sinh văn bản quy phạm pháp luật cần sửa đổi, bổ sung sẽ có kiến nghị để sửa đổi, bổ sung kịp thời.

Trên cơ sở đề nghị của Chính phủ, căn cứ quy định điều 70 Hiến pháp năm 2013, Luật Điều ước quốc tế năm 2016, Chủ tịch nước đề nghị QH xem xét, quyết định phê chuẩn hiệp định CPTPP cùng các văn kiện liên quan trong kỳ họp thứ 6 này.

Thuận lợi và thách thức 

Trình bày báo cáo thuyết minh về hiệp định, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh khẳng định, tham gia CPTPP với tư cách là một trong những thành viên đầu tiên sẽ thể hiện mạnh mẽ chủ trương chủ động hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước.

Về mặt kinh tế, việc tham gia CPTPP về tổng thể là có lợi cho Việt Nam.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh

“Theo kết quả nghiên cứu chính thức, CPTPP có thể giúp GDP và xuất khẩu tăng tương ứng là 1,32% và 4,04% đến năm 2035. Tổng kim ngạch nhập khẩu cũng có thể tăng thêm 3,8% - thấp hơn tốc độ tăng xuất khẩu nên tác động tổng thể đến cán cân thương mại là thuận lợi”, ông Phạm Bình Minh nêu.

Tham gia CPTPP là cơ hội để Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật kinh tế, trong đó có thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, hỗ trợ cho tiến trình đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, hoàn thiện môi trường kinh doanh theo hướng thông thoáng, minh bạch, tiệm cận các chuẩn mực quốc tế tiên tiến…

Về mặt xã hội, Chính phủ đánh giá tham gia CPTPP sẽ tạo thêm nhiều việc làm, nâng cao thu nhập và góp phần xoá đói giảm nghèo.

Tuy nhiên, có nhiều thách thức khi gia nhập CPTPP.

Về thương mại hàng hóa, sức ép cạnh tranh tăng thêm do mở cửa thị trường 3 nước Canada, Mexico và Peru. Thịt heo, thịt gà là những mặt hàng có thể gặp phải sự cạnh tranh từ hàng nhập khẩu do sức cạnh tranh còn yếu. Ngoài ra, một số sản phẩm có thể gặp khó khăn như giấy, thép, ô tô. Tuy nhiên, có nhiều giải pháp để khắc phục các thách thức.

Các lĩnh vực nhạy cảm nhất như đầu tư hạ tầng viễn thông, đầu tư vào báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình, truyền tải và phân phối điện, điện nguyên tử, khai khoáng, phân phối dược phẩm, xăng dầu… đều hoặc là không cho phép đầu tư, hoặc là bảo lưu quyền cấp phép hết sức chặt chẽ nên dự kiến sẽ không có tác động bất lợi.

CPTPP cũng đem lại thách thức về hoàn thiện khung khổ pháp luật, thể chế. Để thực thi cam kết trong CPTPP, Việt Nam sẽ phải điều chỉnh, sửa đổi một số quy định pháp luật về thương mại, hải quan, sở hữu trí tuệ, lao động.

Cạnh tranh tăng lên khi tham gia CPTPP cũng có thể làm cho một số DN lâm vào tình trạng khó khăn, kéo theo đó là khả năng thất nghiệp trong một bộ phận lao động. Tuy nhiên, Chính phủ cho rằng do cơ cấu xuất nhập khẩu của phần lớn các nền kinh tế trong CPTPP không cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam nên tác động chỉ mang tính cục bộ, ngắn hạn.

Thách thức về thu ngân sách xuất hiện với việc cắt giảm thuế nhập khẩu theo cam kết sẽ làm giảm thu ngân sách. Tuy nhiên, theo Chính phủ, tác động không đột ngột do trong CPTPP có đến 7/10 nước đã có FTA với Việt Nam…