Cảnh báo: VN trở thành nơi phát triển đặc biệt cho thuốc lá

Đó là khẳng định của Liên minh kiểm soát thuốc lá khu vực Đông Nam Á (SEATCA) nhân ngày “Thế giới không thuốc lá” – 31/5.

Theo đó, SEATCA cho biết: một nghiên cứu năm 2010 cho thấy 93% các cửa hàng bán lẻ vi phạm quy định với việc trưng bày thuốc lá nhiều hơn một bao mỗi loại hoặc một cây thuốc mỗi thương hiệu. Chính điều này đã  khiến tầm ảnh hưởng của thuốc lá được mở rộng không giới hạn.

Trên toàn Đông Nam Á, thuốc lá được coi là một trong những chiến lược bán hàng ở hầu hết các cửa hàng. Ở Philippines và Indonesia, toàn bộ các cửa hàng có thương hiệu với các màu sắc của thương hiệu thuốc lá, và thông qua đó, hiệu quả việc quảng cáo thuốc lá được tăng lên rất lớn.

Dựa vào đâu để chống lại ngành công nghiệp thuốc lá?

Theo hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), cửa hàng tạp hóa là mặt trận quan trọng trong cuộc chiến chống lại ngành công nghiệp thuốc lá. Một ngày trước Ngày thế giới không thuốc lá, Liên minh kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á cảnh báo rằng trong khi hầu hết chính phủ trong khu vực ASEAN đã hạn chế thành công quảng cáo thuốc lá và các chương trình khuyến mãi cho công chúng thì các quảng cáo và khuyến mãi tại điểm bán hàng vẫn là con đường quan trọng nhất của ngành công nghiệp thuốc lá.

SEATCA nhấn mạnh rằng lệnh cấm quảng cáo và khuyến mãi tại các điểm bán hàng bao hàm trong nghĩa vụ quốc gia như đã nêu trong công ước khung WHO về kiểm soát thuốc lá (FCTC). Giám đốc tổ chức Liên minh kiểm soát thuốc lá, ông Ritthiphakdee nói: “Các công ty thuốc lá nói dối khi họ không quảng cáo thuốc lá cho trẻ em. Tất nhiên họ đã làm – mỗi lần trẻ em của chúng tôi vào cửa hàng tạp hóa và cửa hàng tiện lợi là chúng tiếp xúc được với khu vực bán hàng của công ty thuốc lá.

Chúng ta cần cảnh giác về các hoạt động của các công ty thuốc lá tại các điểm bán hàng như chúng ta đã làm với các phương tiện truyền thông đại chúng”.

Cửa hàng tạp hóa là mặt trận quan trọng trong cuộc chiến chống lại ngành công nghiệp thuốc lá nhưng cửa hàng vẫn vi phạm về quy định trưng bày thuốc. Ảnh NL

Năm 2005 Thái Lan đã trở thành quốc gia đầu tiên trong khu vực châu Á cấm trưng bày thuốc lá gói tại các điểm bán hàng, và vào tháng 10 năm nay sẽ áp dụng tiêu chuẩn cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm 85% bao bì để loại bỏ sức hút của thuốc lá. Ngoài ra, Thái Lan, Singapore và Brunei đã có hình thức cấp giấy phép bán lẻ thuốc lá như một biện pháp thực hành tốt nhất.

Còn nhiều lỗ hổng về việc cấm quảng cáo thuốc lá

SEATCA cho biết, tại Lào, một lỗ hổng trong Nghị định của họ về cấm quảng cáo thuốc lá 2010 đó là cho phép quảng cáo thuốc lá trên ô, dù tại các điểm bán hàng. Do đó, giải phóng các công ty thuốc lá để đưa lên hình ảnh của mình trên ô tại các địa điểm chiến lược của các cửa hàng bán lẻ. Lỗ hổng này cần phải được khắc phục.

Trong khi đó, ở Malaysia đã cấm quảng cáo và khuyến mãi tại các điểm bán hàng nhưng các công ty thuốc lá vẫn đang quảng cáo bằng cách phát triển các tấm quảng cáo hấp dẫn hoặc tạo nên các bức tưởng bằng vỏ bao thuốc lá làm cho lệnh cấm hoàn toàn không còn hiệu quả. Họ khởi động thương hiệu thuốc lá mới và các sản phẩm thuốc lá thông qua đổi mới, cung cấp bao bì đặc biệt và nổi bật tại các quầy hàng.

Với tỷ lệ hút thuốc lá ở nam cao, châu Á là một khu vực quan trọng với các công ty thuốc lá như PMT, BAT và JTI. Từ năm 2007 đến 2012, thị phần của PMI tăng từ 25 lên 35%. Các công ty đã xác định một số quốc gia có cơ hội phát triển cực kì đặc biệt như Indonesia, Philippines, Việt Nam, Thái Lan và Hàn Quốc.

Chủ đề năm nay cho Ngày Thế giới không thuốc lá 2013 vào 31/5 là “Cấm quảng cáo, khuyến mãi và tài trợ thuốc lá”. Một lệnh cấm toàn diện của tất cả các hình thức quảng cáo thuốc lá, khuyến mãi và tài trợ là cần thiết quy định tại điều 13 của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá.