Báo chí đối ngoại góp phần nâng cao thứ hạng hình ảnh Việt Nam

Bà Nguyễn Thị Hoa Mai, Phó Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại – Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết: Hệ thống quy hoạch báo chí đối ngoại bắt đầu được hình thành từ năm 2012, đã nhanh chóng trở thành “hệ thống loa” phát ra thế giới (với 13 thứ tiếng: Việt, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Nga, Đức, Trung, Nhật, Hàn Quốc, Lào, Thái, Khmer và Indonesia), góp phần làm cho thế giới thay đổi cách nhìn, cách nghĩ, cách đánh giá về Việt Nam. Từ hình ảnh một đất nước anh hùng trong chiến tranh, Việt Nam nay được biết đến là đất nước năng động trong hòa bình, với chế độ chính trị ổn định, chính sách đối ngoại cởi mở và nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao.

Trong 816 cơ quan báo chí được cấp phép, có 6 cơ quan báo chí đối ngoại  được quy hoạch gồm 1 báo in đối ngoại quốc gia, 1 tạp chí in đối ngoại quốc gia, 1 báo điện tử đối ngoại quốc gia, 1 kênh chương trình phát thanh đối ngoại quốc gia, và 2 kênh chương trình truyền hình đối ngoại.

Nhìn chung, các cơ quan báo chí đối ngoại đã cập nhật kịp thời những xu hướng nổi bật của báo chí thế giới hiện nay là báo chí thị giác (visual journalism), báo chí dữ liệu (data journalism). Công nghệ mới đã được ứng dụng vào quy trình sản xuất thông tin điện tử, sản xuất các bài chất lượng cao, theo định dạng phong phú như long-form/mega story, infographics, megastory (tác phẩm báo chí bao gồm âm thanh, video, ảnh, dữ liệu thể hiện bằng công nghệ kỹ thuật số), timeline (thông tin tư liệu tổng hợp theo dòng thời gian)… kết hợp nhiều yếu tố đa phương tiện,.

Đồng thời tổ chức đăng, phát trên các nền tảng số, mạng xã hội (Youtube, Facebook, Twitter, Tiktok) để tăng số lượng người xem. Số lượng người truy cập tăng dần theo năm, ví dụ kênh VTV4 phát trên hệ thống VTVgo với hơn 2 triệu lượt xem/tháng; Vietnam Plus với hơn 999,6 triệu lượt người xem; Việt Nam News bản e-paper với 40 triệu lượt đọc trên các kênh truyền thông xã hội…

Tuy nhiên, hoạt động báo chí đối ngoại hiện vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Chẳng hạn như thiếu chính sách đặc thù cho báo chí đối ngoại. Hiện, nhà nước chưa có chính sách, đơn giá để thuê đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên, dẫn chương trình nước ngoài; chưa có chính sách đặc thù để đưa kênh truyền hình Việt Nam vào hạ tầng các nước.

Mặt khác, tại Việt Nam vẫn chưa có định mức kinh tế kỹ thuật đặt hàng riêng cho báo chí đối ngoại. Hiện báo chí đối ngoại vẫn áp dụng theo định mức của báo chí đặt hàng trong nước. Một số định mức cần có những chưa có như sản xuất tin, bài, chương trình phát thanh, truyền hình trực tiếp bằng tiếng nước ngoài.

Đặc biệt, hiện tượng chảy máu chất xám đang diễn ra ở nhiều cơ quan báo chí đối ngoại. Nhiều phóng viên, biên tập viên giỏi ngoại ngữ, bản lĩnh chính trị vững vàng, được đào tạo bài bản ở trong và ngoài nước đã chuyển sang các tổ chức nước ngoài do mức lương hấp dẫn hơn và thời gian làm việc hành chính, không phải trực ngoài giờ.

Nhằm xây dựng, củng cố và phát triển các cơ quan báo chí đối ngoại quốc gia hiện đại, có tầm ảnh hưởng trong khu vực và trên thế giới, góp phần xây dựng và nâng cao thứ hạng hình ảnh Việt Nam, Phó Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại đề xuất một số giải pháp.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước, bên cạnh việc chú trọng cơ chế chính sách đặc thù, định mức kinh tế - kỹ thuật riêng, có chính sách thúc đẩy nội địa hóa sản phẩm tuyên truyền ở các nước sở tại, thì cần xây dựng cơ chế hợp tác quốc tế giữa Chính phủ với Chính phủ, để trên cơ sở đó, các cơ quan báo chí hai nước có thể ký biên bản ghi nhớ, liên kết để thực hiện. 

Đối với cơ quan báo chí đối ngoại, những việc cần làm gồm: Tổ chức truyền thông quảng bá theo Khung nội dung thống nhất với 22 chỉ số cụ thể do cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn; Chủ động liên kết trong hoạt động đào tạo nhân lực, công nghệ; Tăng cường hoạt động sản xuất chung với báo chí nước ngoài, báo chí cộng đồng người Việt ở nước ngoài; Sử dụng hiệu quả các

mối quan hệ với các tập đoàn truyền thông, tập đoàn công nghệ trên thế giới để phân phối sản phẩm báo chí đặc sắc lên mạng xã hội và các phương tiện truyền thông mới; Tạo diễn đàn tương tác với cộng đồng người nước ngoài tại Việt Nam, gắn kết với các nhà lãnh đạo, hoạch định chính sách của Việt Nam…

Hà Minh