3 lý do khiến Trung Quốc xây căn cứ tàu sân bay ngay sát Biển Đông
Hồi tháng Bảy, tạp chí Kanwa Defense Review tại Canada đưa tin Trung Quốc đã hoàn thành xây dựng các hạng mục cơ bản của căn cứ tàu sân bay thứ hai tại thành phố Tam Á trên đảo Hải Nam, phía nam bờ biển nước này. Trước đó, căn cứ tàu sân bay đầu tiên được Bắc Kinh xây dựng tại thành phố Đại Liên, phía bắc tỉnh Liêu Ninh.
Theo Kanwa, căn cứ tàu sân bay thứ hai của Trung Quốc có một bến tàu đủ rộng để chứa cùng lúc 2 chiếc tàu sân bay của lực lượng hải quân. Căn cứ này dài 700 m, rộng 120 m và trở thành cầu tàu dài nhất thế giới. Bởi ngay cả căn cứ tàu sân bay của Hải quân Mỹ tại Yokosuka thuộc tỉnh Kanagawa của Nhật Bản chỉ dài 400 m. Hay căn cứ Hải quân Norfolk, ở bang Virginia cũng chỉ dài 430 m những vẫn đủ chỗ để neo đậu cùng lúc 2 tàu sân bay.
![]() |
Tàu sân bay Liêu Ninh (nằm giữa) của Trung Quốc từng nhiều lần thực hiện chương trình huấn luyện trên Biển Đông |
Hiện nay, Trung Quốc đang vận hành chiếc tàu sân bay duy nhất Liêu Ninh, được tân trang và sửa chữa từ tàu sân bay cũ mua lại của Ukraine. Tuy nhiên, Liêu Ninh được cho chỉ phù hợp với nhiệm vụ huấn luyện. Sau nhiều tháng đồn đoán, tới tháng Ba năm nay, truyền thông Trung Quốc đưa tin một số quan chức hải quân nước này xác nhận Bắc Kinh đang cho đóng chiếc tàu sân bay thứ hai và là chiếc tàu sân bay nội địa đầu tiên. Theo Kanwa, chiếc tàu sân bay mới sẽ được đưa tới hoạt động tại căn cứ tàu sân bay thứ hai ở đảo Hải Nam.
Chương trình xây dựng căn cứ neo đậu tàu sân bay thứ hai được Bắc Kinh triển khai hồi năm 2011 và dự kiến hoàn thành trong 4 năm. Căn cứ này nằm ngay sát căn cứ chứa tàu ngầm hạt nhân mang tên Du Lâm. "Nếu hai căn cứ cùng được đưa vào khai thác, chúng sẽ trở thành căn cứ đa năng lớn nhất của Hải quân Trung Quốc", tờ Want China Times nhấn mạnh.
Ngay trong buổi họp báo hàng tháng hôm 30/7, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc, ông Dương Vũ Quân cũng không phủ nhận hay xác nhận những thông tin liên quan tới căn cứ tàu sân bay thứ hai tại đảo Hải Nam. Thậm chí, ông Dương còn nhấn mạnh tới những đặc điểm quan trọng cần có của một căn cứ tàu sân bay.
Hôm 4/8, tờ People’s Daily đã cho đăng 3 lý do được chuyên gia Ma Yao tại Đại học Nghiên cứu quốc tế Thượng Hải trình bày để giải thích vì sao Trung Quốc đặt căn cứ tàu sân bay thứ hai trên đảo Hải Nam.
Thứ nhất, vị trí chiến lược của đảo Hải Nam là điều kiện lý tưởng để xây dựng căn cứ hải quân. Đảo Hải Nam hiện nằm sát "3 eo biển quan trọng chiến lược là eo biển Malacca, Lombok và Sunda".
Theo ông Ma, Nhật Bản và Mỹ có thể phong tỏa toàn bộ "chuỗi đảo thứ nhất" (kéo dài từ đảo Okinawa tới Đài Loan), song Trung Quốc vẫn có thể tiến vào khu vực Ấn Độ Dương và Nam Thái Bình Dương thông quan Biển Đông. Ngoài ra, việc duy trì Biển Đông khai thông sẽ giúp Bắc Kinh bảo vệ các tuyến đường biển "dễ bị tấn công" chuyên chở dầu nhập khẩu. Cũng theo ông Ma, căn cứ trên đảo Hải Nam còn giúp Trung Quốc tập trung các lực lượng hải quân ngay tại khu vực mà năng lực của quân đội Mỹ còn khá yếu kém.
Thứ hai, đảo Hải Nam vốn đã là nơi đặt hàng loạt thiết bị quốc phòng của Trung Quốc, nhằm thiết lập hàng rào bảo vệ cho căn cứ tàu sân bay. Cụ thể, phi đội chiến đấu cơ J-11B trên đảo Hải Nam đang đảm nhận trọng trách theo dõi các máy bay P8-A của Mỹ tuần tra trên Biển Đông.
Ông Ma nhấn mạnh nếu xảy ra giao tranh, các máy bay chiến đấu J-11B sẽ là lực lượng che chắn cho các tàu sân bay của Trung Quốc. Dù việc Bắc Kinh có cho thành lập nhóm tác chiến tàu sân bay hay không vẫn chưa được công bố, song chắc chắn, hoạt động của tàu sân bay trên đảo Hải Nam sẽ có sự yểm trợ của tàu ngầm tấn công hạt nhân lớp Sang Type 093, đang neo đậu tại căn cứ tàu ngầm hạt nhân Du Lâm.
Thứ ba, với địa thế là vùng nước sâu, đảo Hải Nam hoàn toàn phù hợp để trở thành căn cứ cho các lực lượng hạt nhân của Trung Quốc. Trong khi, các tàu ngầm hạt nhân cần được bảo vệ khỏi chiến tranh chống ngầm, vị trí địa lý của căn cứ đảo Hải Nam đã đáp ứng được yêu cầu này. Do đó, theo ông Ma, khi xây thêm căn cứ tàu sân bay, khả năng ngăn chặn chiến tranh chống ngầm sẽ càng được nâng cao.
Đặc biệt, khi những căng thẳng tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông leo thang thành xung đột, căn cứ tàu sân bay ở đảo Hải Nam sẽ trở thành công cụ đắc lực giúp Trung Quốc bảo vệ các yêu sách chủ quyền.
Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ tạp chí Kanwa Information Center (Trung tâm Thông tin Kanwa), được xuất bản lần đầu tiên tại Toronto vào năm 1993. Tạp chí này có ấn phẩm tiếng Trung "Kanwa Defense Review" và ấn phẩm tiếng Anh "Kanwa Asian Defence".