10 hoạt động cần thiết đổi mới trạm y tế theo nguyên lý Y học gia đình
![]() |
Phát triển BSGĐ đến với nhiều người dân hơn, nhằm giảm tải bệnh viện tuyến cuối, giảm chi phí điều trị… là mục tiêu lâu dài của Sở Y tế TP.HCM. Đến nay đã có nhiều hoạt động hướng đến mục tiêu này. Cụ thể là 10 hoạt động nhằm thu hút người bệnh đến khám, chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế phường xã.
Trước mắt, các hoạt động này sẽ được triển khai tại 24 trạm y tế đã được chọn làm thí điểm, sau đó sẽ có sơ kết rút kinh nghiệm và nhân rộng cho tất cả các trạm y tế trên địa bàn thành phố. Những hoạt động này cần được triển khai đồng bộ và đòi hỏi phải có lộ trình thích hợp.
10 hoạt động chính triển khai trạm y tế theo nguyên lý Y học gia đình gồm: Đa dạng hóa các loại hình KCB ban đầu tại Trạm y tế, đặc biệt là phòng khám đa khoa vệ tinh của BV quận, huyện; Thí điểm đổi mới hoạt động trạm y tế theo nguyên lý Y học gia đình; Đào tạo cập nhật kiến thức BSGĐ, bác sĩ thực hành tổng quát và luân phiên bác sĩ từ bệnh viện và trung tâm y tế quận, huyện xuống trạm y tế; Xây dựng quy chế phối hợp ràng buộc trách nhiệm giữa TTYT và BV quận, huyện trong hoạt động hỗ trợ cho trạm y tế; Xã hội hóa một số hoạt động cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại trạm y tế; Các hoạt động kết nối và hỗ trợ của tuyến trên, không để trạm y tế đơn lẻ một mình trong các hoạt động khám, chữa bệnh; Tích hợp quản lý sức khỏe người dân trong hoạt động khám chữa bệnh ban đầu; Đánh giá chất lượng hoạt động khám chữa bệnh ban đầu của trạm y tế, công khai kết quả cho người dân biết để lựa chọn; BHXH ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế; Bổ sung thu nhập cho nhân viên y tế công tác tại trạm y tế.
Hoạt động nhằm đa dạng hóa các loại hình KCB ban đầu tại Trạm y tế thể hiện rõ ở các BV quận. BV quận 2 đã mở thêm một phòng khám đa khoa vệ tinh của bệnh viện đặt tại trạm y tế phường Thảo Điền. Phòng khám có 9 chuyên khoa: Nội, ngoại, sản phụ khoa, nhi, da liễu, mắt, tai mũi họng, răng hàm mặt, châm cứu phục hồi chức năng.
BV quận Thủ Đức đã nhân rộng mô hình phòng khám đa khoa thứ 2 tại Trạm y tế phường Hiệp Bình Chánh. Tại phòng khám các bác sĩ, điều dưỡng khám và điều trị theo từng chuyên khoa như cấp cứu, phòng khám Nội, Sản, Nhi, Răng hàm mặt, phục hồi chức năng, y học cổ truyền, mắt, da liễu, ngoại tổng quát. Có siêu âm, xét nghiệm, Xquang, lọc máu thận nhân tạo…
BV quận Tân Phú cũng mở Phòng khám đa khoa vệ tinh đặt tại Trạm y tế Phường Tây Thạnh.
Về thí điểm đổi mới hoạt động trạm y tế theo nguyên lý y học gia đình giai đoạn 1, Bộ Y tế đã chọn 26 trạm y tế, riêng TP.HCM có 3 trạm. Về phía TP, đã bổ sung 21 trạm y tế, mỗi quận có 1 trung tâm y tế thí điểm. Mỗi trạm có 2 bác sĩ đã được cập nhật kiến thức BSGĐ.
Về việc đào tạo cập nhật kiến thức BSGĐ,bác sĩ thực hành tổng quát cho các bác sĩ sẽ luân phiên xuống trạm y tế: Sở sẽ cung cấp tài liệu “Phác đồ điều trị dành cho Trạm y tế”; Mở các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng và kiến thức thực hành tổng quát: Nội, Ngoại, Sản, Nhi (do Bệnh viện tuyến cuối của thành phố đảm trách); Mở các khóa đào tạo BSGĐ do ĐH Phạm Ngọc Thạch đảm trách; Mở các khóa tập huấn về quy định PL trong khám chữa bệnh như kiểm soát nhiễm khuẩn – xử lý chất thải y tế; quản lý dược, truyền thông giáo dục sức khỏe…
![]() |
Về hoạt động luân phiên bác sĩ xuống trạm y tế: Hiện nay đã có 50 trạm y tế có 2 bác sĩ. Theo kế hoạch, sở sẽ bổ sung BS mới tốt nghiệp ĐH y khoa Phạm Ngọc Thạch về công tác tại các BV Quận, huyện, chuẩn bị nguồn lực BS luân phiên công tác tại trạm y tế.
Trong năm 2018, TP đã phân công 338 bác sĩ mới tốt nghiệp về các BV quận, huyện. Các bác sĩ ở trung tâm y tế và bệnh viện quận đã có 18 tháng thực hành và chứng chỉ hành nghề sẽ luân phiên xuống tham gia khám chữa bệnh ban đầu tại trạm y tế. Giai đoạn đầu, đối với bệnh viện quận, huyện còn khó khăn về nguồn lực bác sĩ, bệnh viện thành phố sẽ cử bác sĩ luân phiên về bệnh viện quận, huyện.
TP ưu tiên luân phiên bác sĩ đa khoa, bác sĩ sản, bác sĩ nhi. Trước khi luân phiên xuống trạm y tế phải được đào tạo thực hành tổng quát và đào tạo BSGĐ.
Quy chế phối hợp giữa TTYT và BV Quận, huyện: Đối với bệnh viện hạng 3 sẽ sáp nhập với TTYT.
Đối với BV hạng 2, hạng 1 chưa sáp nhập với TTYT: Cần có quy chế phối hợp trách nhiệm nhằm đảm bảo thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ cho hoạt động khám chữa bệnh ban đầu tại trạm y tế như luân phiên bác sĩ, cung ứng thuốc, xét nghiệm…
Xã hội hóa một số hoạt động cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại trạm y tế. Theo đó, các dịch vụ sức khỏe có thể triển khai theo loại hình xã hội hóa như nhà thuốc nha khoa, y học cổ truyền, châm cứu, vật lý trị liệu…
Không để trạm y tế đơn lẻ một mình: Muốn vậy, các trạm y tế phải có ít nhất 1 bác sĩ của BV quận, huyện tham gia khám chữa bệnh và các bác sĩ của trạm y tế có thể hội chẩn, nhận tư vấn chuyên môn từ xa của các bác sĩ sĩ chuyên khoa của BV tuyến cuối.
Các hình thức có thể là: Tư vấn, hội chẩn từ xa; Quy trình “báo động đỏ” khi có tình huống bệnh nhân nguy kịch.
Tích hợp quản lý sức khỏe người dân trong hoạt động khám chữa bệnh ban đầu
Mỗi trạm y tế sẽ có phần mềm quản lý thông tin, tương tự của các bệnh viện, tích hợp tất cả các phần mềm chương trình quản lý sức khỏe riêng lẻ hiện có; Nghiên cứu thí điểm ứng dụng IOT trong quản lý từ xa; Tích hợp hồ sơ sức khỏe cá nhân khi BYT triển khai phần mềm quản lý sức khỏe.
Đánh giá chất lượng hoạt động khám chữa bệnh ban đầu của Trạm y tế: Các trạm y tế cần xây dựng tiêu chí đánh gái chất lượng hoạt động theo nguyên lý y học gia đình, theo nguyên tắc bậc thang chất lượng để không ngừng phấn đấu. Đồng thời công khai kết quả chất lượng cho người dân biết để chọn lựa, tạo sự cạnh tranh lành mạnh với các cơ sở khám chữa bệnh khác.
Bảo hiểm xã hội ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế với các Trạm y tế
Đây là một trong những mục tiêu để các trạm y tế thu hút người dân. Do đó Sở Y tế có trách nhiệm thúc đẩy các trạm y tế có chức năng khám chữa bệnh phải sớm đáp ứng những yêu cầu cần thiết cho hoạt động khám chữa bệnh ban đầu, thẩm định danh mục kỹ thuật, thẩm định các trạm y tế có đủ điều kiện để khám, chữa bệnh BHYT.
Hỗ trợ thu nhập cho nhân viên y tế làm tại Trạm y tế bằng cách lấy từ ngân sách của TP.